Pages

Mar 10, 2018

myth (un)making | An excerpt on (mis)appropriation of Skanderbeg

Today, I would like to share an excerpt from Ardian Klosi's book Te Kundërcjapi, as a way of reflecting on the events that are being held in honor of Skanderbeg both in Albania and abroad - more specifically to engage those discussions that are celebrating the 500th anniversary of his death - and furthermore, to probe a "disquieting depth", a provocation on the significance and burden of transcendence; from a life lived as a man and fighter, to a (fictitious, but not meaningless) revival as symbol, myth, our national hero. Granted, this post is not meant to unpack all of these hopes - only to scratch an itch, as it were, about the misuse, misinterpretations, and misappropriations that are and have been thrown around for quite some time in regards to the language used (first and foremost), historical facts and cultural heritage, 'revolutionary' criticality (read: (in)action), and so on.

I am making my way through this book a lot slower than I anticipated, but I did choose this specific piece for two reasons: 1) to give you a glimpse of what inspired yesterday's post (and the undigested thoughts behind it); and 2) to put the resistance fighter in a different context - that of the author - that of the dissident. I know this might be quite a reach on my part (or maybe not) because (way too often) Skanderbeg has been appropriated in mythical terms (at least from what I've read), and not as a figure of dissent (such as Klosi), one that critically unravels (in) the shadows of mainstream history. This is a juxtaposition that I'd like to look at further (and am just now beginning to research), or at least be able to start a conversation with those that know more than I do about seeing Skanderbeg in this light, and moreover to acquire a comprehensive knowledge (archive/mapping) of Albanian dissidents. Those of you that would like to share, please do reach out!


The Verso Book of Dissent: Revolutionary Words from Three Millennia of Rebellion and Resistance, an anthology of dissenting voices.

Lastly, I should add that any inquiry into what we might consider role models (in my case the 'anti-spectacle' or the critical specter of the dissident) can be approached simply, with the question of how do we do justice to such people who have struggled against those in power - the dissidents who raised their voices in protest and dedicated their lives (through fighting or writing) to dismantle the normative oppressions that have haunted and persecuted us for so long; still.


**Excerpt in Albanian

Po na e marrin, Te Kundërcjapi, Ardian Klosi

     Po na e marrin Kastriotin. Janë ngritur ca njerëz të ligj, xhelozë, regresivë, antishqiptarë dhe po na e marrin. Po ku do ta shpien? Nuk dihet, a do t'ia çojnë fqinjëve veriorë, jugorë, a kishës katolike, a asaj ortodokse, s'është e sigurt, e sigurt është vetëm që nuk duan të na e lënë. Thonë edhe sikur do t'ua lënë në dorë disa historianëve si Hopf, Hahn, Shuflai, Pall, Babinger, Marinescu, Valentini, Schmitt, njerëz që vetëm arkivat njohin dhe fyejnë ndjenjat e një populli të vogël. Uh uh uh.
     Po na e marrin Skënderbeun. Për herë të dytë, pasi e morën osmanët një herë, ia shqyen varrë, i shpërndanë eshtrat mes tyre dhe s'i lanë gjurmë në këtë vend, tani kanë dalë ca mendjembrapshtë që do t'ia heqin Gjergjjit kurorën nga koka e skeptrin nga dora dhe do të na e lënë historinë e mesjetës pa mbret. Oi oi!
     Duan të thonë se s'ngriti flamurin e kombit në Krujë e në Lezhë, po flamurin e Bizantit dhe të kryqit. Po shpifin se qenkësh nga familje ortodokse, sikur gjoja i ati paska blatuar në mal të Atosit Kullën e Arbrit, sikur i vëllai Reposhi qenkësh dorëzuar kallogjer, po thonë se paska patur nënë sllave, se kishte kunetër, baxhanakë e nuse jo vetëm prej gjaku të pastër shqiptar, por edhe serbë, malazezë, bizantinë. Upupu që një mortje i ngrëntë, e haram u qoftë qumështi shqiptar i nënës! E pasi ia hoqën kurorën, i hoqën dhe Mbretërinë e Shqipërisë, që shtrihej, siç e kemi në librat e shkollave 50 vjet e këtej, nga Përmeti në Vermosh, nga Peja në Karavasta, po duan ta ngushtojnë në Dibër, Mat e Krujë; i hoqën qeverinë, i hoqën ministritë, Kuvendin dhe shërbiment e fshehta, i hoqën Ushtrinë Çlirimtare të Arbërisë dhe e lanë me një kalori të lehtë prej 3000 a 4000 burrash. Nc nc nc! E pasi nuk e lanë sulltan Muratin të vdiste nga marazi poshtë mureve të Krujës, po shumë më vonë në një tavernë të Azisë së vogël, e vunë Kastriotin t'i jepte Alfonsit V të Napolit betimin e vasalit dhe çelësat e Krujës po atë vit, më 1451. Po e bëjnë Skënderbeun me zotër feudalë, me aleatë e mbështetës, po duan të thonë sikur ka marrë rregullisht rroga nga Venediku, ushtarë nga Napoli, dukate me mijëra nga papët, kur ai ishte i vetëm, për 25 vjet mbi kështjellën e tij arbërore, që u ngrit në anë të Adriatikut dhe u bëri ballë gjithë stuhive, nga Lindja dhe nga Perëndimi, njësoj si ajo kështjella tjetër, 500 vjet më vonë...
     Dhe thonë se nuk e paska penguar vërshimin osman mbi Europë, sikur gjoja në të njëjtën kohë Mehmeti II Pushtues paska marrë Konstantinopojën, Bosnjen, Serbinë, Vllahinë, Peloponezin e gjithë Greqinë. Turp, turp, turp!
     Po rrëzojne Historinë e Nolit, që shkriu një jetë për Gjerqin e tij, edhe pse nuk e pa mirë derëziu që po mbështetej mbi një histori kallpe, mbi të ashtuquajturin Antivarinin; e sado i thoshin dijetarë të tjerë se është një prift mashtrues i shekullit 18 e mos i beso, imzoti ynë zemërbardhë s'lëkundej nga e tija, se donte ta mësonin vogëlushët historine siç e donte e mira e kombit e jo siç thoshin dokumentet e armiqve.
     Ububu, ububu! E vunë të zihej me fisnikët e tjerë shqiptarë, njërit t'i merrte tokat, tjetrit kështjellat, të tretin ta ndante nga gruaja, të tjerë t'i hidhte në birucat e Napolit, e lanë të grihej gjithë jetën me Dukagjinët, kur ne e dinim se të gjithë i qenë nënshtruar dhe e njihnin për mbret. Popopo! Po sa shumë tradhtarë, po sa shumë besëqena ngrinin armët kundër tij! Na dilka se e luftonin vazhdimisht shqiptarë, jo po Jakub Muzaka, jo po Izir beu, jo po Ferid beu, jo po Ballaban pasha. Si, ngriheshin komandantë shqiptarë dhe u binin zotërve shqiptarë?!! Luftonin shqiptarë me shqiptarë? Një palë për kryqin e të tjerët për gjysmëhënën?! Si ishin ndarë të gjithë më gjysmë, Muzakat, Balshajt, Aranitët, Dukagjinët, njëra palë me emrat Tanush, Gjergj e Pal, tjetra Jakup, Mehmet e Feriz, ca zinin be për gjakun e Krishtit e ca për mjekrën e Muhametit? Po ne e dinim se populli shqiptar u bashkua si një grusht i vetëm rreth mbretit të tij dhe i bëri ballë rrebeshit pushtues osman për 25 vjet! Si thatë, ishin pushtuar me kohë dhe pastaj bënë kryengritje? Domethënë osmanët e kishin marrë Arbërinë 50 vjet më parë, i kishin ndarë qytetet e kështjellat më të mëdha me Venedikun? Ofshofshofsh.
     I patë si qenë mbledhur ditën e shtunë? Kuvend i baballarëve të kombit! Një masë e murrëtyer, e zymtë, me kostume gri, që ngrinte zërin dhe dënonte. Dënonte armiqtë e shqiptarizmës që me çelësa e dara të zeza kanë zënë të dekonstruktojnë mitologjinë nacionale. Rezil dy herë, rezil tri herë! Ptu, ptu, ptu! Si Plenum ngjante, si mbledhje e Lidhjes së Shkrimtarëve, atëherë kur dënonte devijatorët me orientimet e sapodala të Udhëheqësit. Të gjithë njëzëri.
     Të gjithë ata që e drejtojnë këtë vend tash sa vjet në pikë të hallit u bashkuan të shtunë në një Përlutësore për Kastriotin, kundër armiqve të rinj. Ata që po ia falin fqinjëve Shqipërinë llokma-llokma, me bregdet, me ishuj e me gadishuj. Që po i përdorin trevat e Kastriotit për fabrika çimentosh. Që e kanë bërë Arbërinë kryqëzim trafiqesh droge, skrapi e rruspiesh. Që nënshkruajnë ligje të turpshme për (s)pastrim figurash. Që s'po i lënë vendit një pikë dinjiteti. Të gjithë në hall të madh për Skënderbeun. Po i lëkundin statujat, faqezinjtë, po na e lënë popullin pa Baba!
     Mbylluani gojën këtyre hairsëzëve, sekuestrojuani librat këtyre armiqve. Se po vazhduan kështu na e morën vërtet Skënderbeun, ia morën Akademisë së Shkencave, Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve, Kështjellës shkëmbore buzë Adriatikut. Ia morën dhe e lanë... pa pendët e nacionalizmit... pa izolimin qindvjeçar kombëtar.
     E lanë Skënderbeun me shkëlqimin që e kishte vetë, dikur.



****************************************************************



No comments: