Niera Rumano ka lindur dhe eshte rritur ne Tirane, ku dhe ka mbaruar shkollen 8-vjecare dhe ate te mesme. Studimet e larta i ka ndjekur jashte, ne degen Ingegneria Edile-Architettura U.E. Laurea specialistica a ciclo unico quinquenale ne universitetin La Sapienza ne Rome. Ne vitin 2009 eshte shkruar ne Urdherin e Inxhinjereve te Romes. Ka punuar part-time deri ne prill te 2009, kur u be pjese e Studio Carrara International ne Rome, aty ku punon edhe sot.
Niera ishte pjese e nje grupi te rinjsh qe moren pjese muajin e shkuar ne Kampin Regjional te Restaurimit ne Gjirokaster e organizuar nga Cultural Heritage without Borders. Ne vijim eshte eksperienca e saj.
nga Niera Rumano
Eksperience ne 8th Regional Restoration
Camp CHwB
Gjirokastra qyteti magjik
Antigonea | photo by Niera Rumano |
Trashegimise kulturore ne Shqiperi nder vite nuk i eshte dhene rendesia,
kujdesi dhe vemendja e duhur. Duhet kuptuar qe nuk jetohet vetem per veten, por
edhe per te trasheguar ne breza kete pasuri qe na eshte lene gjate viteve per
te patur nje deshmi per historine kulturen dhe vlerat e nje shoqerie te shkuar
qe pasuron edhe te ardhmen.
Shume prej zonave arkeologjike, godinave me vlere, qendrave historike ne
Shqiperi kane nevoje per konservim, restaurim e
mirembajtje dhe jo vetem kaq por shume zona jane akoma te pa zbuluara.
Ne te gjithe vendet e botes pasuria
kulturore konsiderohet si nje e mire kolektive qe shton vlerat e nje vendi.
Ne kohet e findit ve re nje levizje edhe ne Shqiperi ne kete drejtim, ja
pse dhe pjesemarrja ime ne kete Camp me qellimin e njohjes me nga afer te problematikes se
trashegimise kulturore te vendit tim.
Shpesh me habit indiferenca e
njerezve ose ndoshta mos pasja e ndergjegjes mbi rendesine e ambientit qe i
rrethon. Organizimi i aktiviteteve te tilla nuk eshte vetem nje gur i vogel qe
i shtohet murit te historise por edhe nje shembull per te sensibilizuar banoret
e paket qe akoma jetojne ne qytete historike te mrekullueshem si ai i
Gjirokastres.
Fillimi…
Mengjes, fytyra
te reja asnje i njohur por secili me nje ide te veten mbi kete eksperience.
Disa jane thjesht kurioze, disa te detyruar e disa te interesuar mbi mesimin
didaktik te teknikave te restaurimit te objekteve qe mbartin nje vlere te madhe
te trashgimise sone kulturore.
Drejt punes | photo by Niera Rumano |
Nis puna …
Kurjozitet ne
syte e te gjitheve. Pjesa teorike eshte ne linja shume te pergjithshme, me
tematika te ndryshme qe mund te cojne edhe ne corientim ne kete pak hoke te
ngjeshur pa patur mundesine e kuptimit ne thelb te disa koncepteve rrenjesore
te kesaj tematike kaq te gjere, pak
referime e analize te objekteve ku duhet te nderhyjme. Shpesh kur ndodhesh ne
mesin e nje fushe shume te gjere ne pamundesi kohe mjafton shtrimi i problemit
ne menyre te thjeshte me pak rregulla thelbesore e te qarta per t’u dhene
strumetet e duhura edhe personave jo te fushes qe cojne drej zgjidhjes. Dhe ja
qe na pret edhe pjesa praktike ne te cilen mund te prekim me duart tona
historine dhe te komunikojme drejt perdrejte me te, duke patur parasysh se pari
respektimin e kohes qe e ka pershkuar. Ve re se kush me pare e kush me vone ne
menyre instiktive behen pjese e aktivetetit qe i perket. Kontributi ne
mirembajtjen e nje catije, restaurimi i dritareve, nderhyrja ne suvate qe solli
edhe zbulimin e disa pjeseve dekoruese te paparashikuara dhe nisja e nje
projekti qe do beje te mundur vizitimin dhe njohjen e zones arkeologjike te
Antigonese bejne qe te gjithe te jene krenar per punen. Ne fillim edhe pronaret
e shtepive ku nderhyet jane paksa mosbesues e nuk afrohen per te komunikuar, shpjeguar
e per te na bere pjese e historise se tyre, ndoshta sepse thjesht historia,
tradita eshte veshtire te pershkruhet, ajo eshte cdo cast, cdo marrje fryme,
levizje qe ato mure mbajne nder vite dhe ne me kohen fillojme te perceptojme pa
fjale vleren. Eshte veshtire te kuptosh momentin kur njesohesh me kete
trashegimi, por kjo ndodh vetvetiu. Kuptohet ne syte e tyre qe jane te kenaqur
me punen tone dhe qe ju sherbeu si shembull kjo dashuri nga ana jone per ato
mure, cati, dritare qe mbajne perbrenda jeten e tyre. Shembull ky qe ju ben te kuptoje qe nuk duhet
konservuar thjesht funksioni nepermjet materialeve te reja e me te thjeshta per
t’u perdorur, por rendesia e konservimit te identitetit te qytetit qe eshte
pjese e identitetit te vete personit.
Rregullimi i catise | photo by Niera Rumano |
Restaurimi i dritareve | photo by Niera Rumano |
Dhe ja ku cdo gje
mbaroi…
Shpesh here nisim nje eksperience me nje obiektiv te caktuar por pasi
kemi pershkuar ate pjese rruge kuptojme se sa ndryshe nga pritshmerite tona
eshte. Nisesh me idene e dickaje praktike, didaktike, me deshiren e thjeshte
per te mesuar me shume e kthehesh me ndiesi qe jane te veshtira te pershkruhen…
ke prekur historine!
Ndoshta ka te beje pikerisht me kete qytet magjik, Gjirokastra! Ja kush
eshte magjia e qyteteve qe kane kaluar nder vite e kane ardhur ne ditet tona,
ato kane energjine e akumuluar, shnderruar, e percjelle nder vite me force deri
ne ditet e sotme e cila deperton thelle ne indet tona ne menyre te fshehte,
misteriose duke mbetur brenda nesh edhe pasi e kemi lene pas kraheve.
Keto rreshta te marra nga “Kronike ne gure” te Ismail Kadarese me erdhen
ne mendje ne rrugen e kthimit nga Gjirokasta per Tirane.
….“Të gjitha këto po më vinin ndër mend në një mënyrë krejt të parregullt, ndërsa po lija prapa shtëpinë e artileristit plak Avdo Babaramo, e vetmja shtëpi që ngrihej rrëzë kalasë, dhe po zbrisja tatëpjetë bokërimave, nëpër rrugën e ngushtë, që përsëri kishte lëvizur. Copëra kujtimesh, gjysma frazash apo fjalësh, bishta ngjarjesh të parëndësishme, ndërprisnin njëra-tjetrën, shtyheshin, kapeshin për veshi apo për hunde me një gjallëri që shtohej bashkë me shpejtësinë e hapave të mi.”
Keshtu rendnin mendimet brenda meje ne castet e fundit te kesaj
eksperience te pare thjesht nga syte e mi.
Shpresoj
qe kjo eksperience te kete lene gjurme te thella tek te gjithe pjesemarresit e
te vazhdojne veprimtari te tilla.
No comments:
Post a Comment