Pages

Aug 30, 2011

Rutger Hauer Film Factory | Play with It

Nje dokumentar i shkurter mbi Rutger Hauer Film Factory.
Kjo master klase eshte zhvilluar gjate nje periudhe dhjete ditore ne 2008.
Rutger Hauer i meson pjesemarresit qe te mos arsyetojne/analizojne gjerat, por te luajne me gjithcka. 
Keta kineaste vijne nga e gjithe bota per te mesuar me shume mbi realizimin e nje filmi [nga krijimi deri ne prodhim] jo vetem nga leksionet por duke punuar ne projektin e tyre, ne kete rast nje film i shkurter.
Kursi perfshin pese disiplina:
_ regjizure [directing]
_ kinematografi [cinematography]
_ skenari [screen writing]
_ redaktim [editing]
_ prodhim [production]. 

*Per te gjithe ata qe duan te dine me shume per kete institucion ose per procesin filmik:
 
Watch & Learn! :)
 
Documentary on the Rutger Hauer Film Factory 2008.
Directed and edited by Victor Vroegindeweij & Tim Roza
Camera: Jefrim Rothuizen
Sound design: SonicPicnic
Productionhouse: In-Soo Productions 
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aug 26, 2011


Nga Sami Starova

Kambanat kanë rënë….

Me një goditje të kazmës hidhen përtokë miliona vite krijim. Varet e rënda i thërrmojnë ato për t’i hedhur rrugëve të baltosura. Ato më me fat zbukurojnë të betonuara ndonjë shatërvan apo fasadë. Ky është fati i stalagtidëve dhe stalagmidëve në Shqipëri.

Në asnjë vend tjetër të botës, nuk mund të imagjinohet një veprim i tillë makabër.



Një shëmbull kuptimplotë i trajtimit
të trashëgimisë kulturore ne vitet 20-40
është kjo statujë që i’u dhurua një inxhinieri
nafte Italian qe punonte në Kuçovë,
nga ekspedita italiane në Apolloni


Në këtë dhimbje që na është quajtur tranzicion, janë zhdukur dhe janë në agoni e sipër qindra qendra dhe pika arkeologjike, që flasin për një kulturë autoktone që nga prehistoria e në vazhdimësi. Vetëm në trevën e Beratit janë 380 vendbanime të tilla.

Shpella, kala (vendbanime të fortifikuara), nekropole (varreza), monumente kulti janë shkatërruar duke bërë vetëvrasjen më të madhe në historinë njerëzore.

Në këto 21 vjet, janë bërë disa “zbulime” militantësh. Njëra ndër ato është dhe rrëmbimi i gjithçkaje tokësore. Këta keqbërës (zaptues) janë të siguruar me heshtjen e pushtetit, të cilit i duhen këta mercenarë gjatë zgjedhjeve.

Ky tërbim, i shoqëruar me plugime të thella, thyerje dhe shkatërrime, ka bërë që në rrethin e Beratit të zhduken qindra vendbanime, e mbi to mbillet grurë, rriten pemë dhe merren rendimente në domate e sallatorë….

Fatmirësisht, unë disponoj një dokumentacion të saktë shkencor, të shoqëruar me foto e filmime për atë fakt, si ka qenë trashëgimia kulturore në trevën e Beratit.

Për të thënë si është sot, do të tmerrohej çdo qenie me shpirt. Në këtë kontekst po jap disa fakte:

- Flasim për shpellat e famshme të Beratit, ndër ato që kanë qenë një mrekulli e natyrës.

Ekzistenca e shumë shpellave, të cilat në rrethin e Beratit kanë qenë 11, lidhet me formacionet gëlqerore (karbonate të kalciumit) që përbëjnë këto shtresa shkëmbore, në të cilat vepron uji.

Në këto shpella, veprimet karstike kanë bërë që të formohen stalagtide dhe stalagmide, e nga bashkimi i tyre shtyllat, të cilat të befasojnë me bukurinë e tyre.

Për krijimin e stalagtideve dhe stalagmideve ka një koeficient gjeologjik, sipas të cilit për një centimetër duhen 1340 vjet. Në bazë të një përllogaritje të thjeshtë del se duhen miliona vjet për krijimin e tyre.

Këto miliona vjet hidhen përtokë nga persona (jo qenie njerëzore normale) të papërgjegjshëm, të cilët i thyejnë ato për ti shitur si zbukurime. Në shpellën prehistorike të Katundasit, banuar 6000 vjet para Krishtit, shtresat kulturore janë zhdukur plotësisht.

Pothuajse të gjitha shpellat e Beratit janë shkatërruar mizorisht, aq sa dhe vandalët do t’i kishin zili.

Një fat akoma më të keq e kanë kalatë (vendbanimet e fortifikuara) të cilat kanë qenë 13 të tilla, Varrezat (nekropolet e tumat) që po zhduken përfundimisht.

Po përmend kalanë e Mbolanit, në të cilën unë drejtova punësimet arkeologjike në vitin 1986, që vërtetuan se kjo kala është ndër më të vjetrat e Shqipërisë, e datohet 9 shekuj para Krishtit.

Mbi këtë kala ka vite që kalon martineli (traktori) me zinxhirë duke bërë plugim të thellë. Vlerat arkeologjike u dërmuan nga goditjet e varesë, muret u zhdukën. Mbi kala lulëzon gruri e pas korrjes së tij e ka radhën misri. Në vend të mureve rrethues kemi breza qershie.

Po këtë fat kanë shumë kala të tjera, duke përjashtuar atë të Beratit e Dimalit, që kanë dëmtime të pjesshme.

Por, çmenduria nuk fal as monumentet e kultit. Kisha palokristiane në fshatin Bilçë të Beratit u zhduk që nga themelet, e mbi atë janë mbjellë e kanë hedhur shtat ullinj.

Masakër e vërtetë është bërë mbi tumën e Salcë-Kozares, që daton në shekullin IX para Krishtit. Janë zhdukur varrezat antike të Kondasit në Berat, që janë të shekullit të gjashtë para Krishtit. Varrezat antike të fshatit Pëllumbas e dhjetëra varreza të tjera janë kthyer në tokë buke.

Të vjen të ulërasësh “deri në kupën e qiellit” por kush të dëgjon!

Brezi ynë që nuk vuri as një gur në altarin e shenjtë të kulturës kombëtare, njollosi veten me shkatërrimin e saj.

Nuk ka ndonjë rast të dytë në botë, ku një popull shkatërron kulturën e vet.

Në shkencën e arkeologjisë përmendet rasti i arkeologut gjerman Shliman, i cili duke dashur të zbulojë varrin e Agamemnonit, prishi trembëdhjetë shtresa kulturore. Për atë është shkruar: “Shliman hyri në arkeologji si një Elefant në një dyqan porcelanesh”

Po për ne çfarë do të shkruhet?!

Më lartë kam argumentuar dhe i kam dhënë përgjigje mesazheve tronditëse të lëshuara nga “këmbanat”, por duhet vlerësuar maksimalisht puna shumë shkencore e arkeologëve shqiptarë.

Ata e vunë mendimin shkencor në nivelet më të larta të shkencës europiane.

Fatkeqësia e tyre është se në Shqipëri investohet shumë pak për shkencën, duke pasur parësor betonin dhe asfaltin.

Për trashëgiminë kulturore shqiptare ecet në vazhdën e viteve 20-40, të shekullit të kaluar, ku të huajt dhe jo shqiptarët, drejtonin ekspeditat arkeologjike, të cilat siç dihet kanë lënë dhimbje të thella.

Në ato vite mungonin specialistët, ndërsa sot, krahas të vjetërve ka dhe shumë të rinj të shkolluar në perëndim.

Bashkëpunimi shkencor me homologë europianë është i nevojshëm, ndërsa drejtimi i ekspeditave nga kolegë jo shqiptarë mendoj se është një teprim.

Shteti ynë i ka të qarta buxhetet për shkencën në SHBA dhe vendet e tjera europiane.

Instituti i Monumenteve të Kulturës që drejtohet nga Akademiku i nivelit Europian, Z. Apollon Baçe, ka nevojë për kompetenca të mëdha ligjore dhe fonde monetare për projektet.

Kompetenca të tilla të ketë dhe Instituti i Arkeologjisë, i cili ka qenë vatra e punës shkencore, por edhe të djepi i një plejade të madhe punonjësish shkencorë. Drejtoresha e këtij institute, Zonja Shpresa Gjongeçaj ka bërë maksimumin me ato pak fonde që ka.

Më lartë u parashtruan shqetësimet e mia, si një arkeolog modest, të cilat dëshmojnë se kambanat për këto shqetësime kanë rënë. Sinjali SOS për vlerat e trashëgimisë kulturore është 21 vjeçar, me kohëzgjatjen më të madhe në historinë sinjalizuese. Ne të gjithë së bashku duhet t’i përgjigjemi, por në veçanti shteti.

Vlerat e një shteti janë të njësuara me nivelin e kujdesit për kulturën e vendit që administron.

Botuar në gazetën Shekulli, dt 26.08.2011

Gusht 1991 - 2011...

KUJTIME.
KUJTOJ ATO QE KEMI JETUAR...
NDOSHTA JO PERSONALISHT POR PERJETUAR GJATE VITEVE TE ERRESIRES '90- '92 NE SHQIPERI.
GJATE VITEVE NE VIJIM JEMI MUNDUAR TA FSHEHIM DHE TE MOS E KUJTOJME "TURPIN E MADH", EKSODIN.
PO KY S'ESHTE TURP. ESHTE HISTORI KOMBETARE, JANE VITET E NJE RINIE QE PATI KETE IDE NE KOKE DHE VEPROI NE KETE MENYRE... TURP ESHTE QE S'FLASIM ME PER KETA QE SOLLEN NDRYSHIMIN NE SHQIPERI!

A KEMI NDRYSHUAR QE PREJ ATYRE VITEVE?
SI DALLOHET NDRYSHIMI?
MODA E FLOKEVE DHE E VESHJEVE BESOJ SE ESHTE NJE INDIKATOR I RENDESISHEM APO JO?
;-)

KETO TRE VIDEO NGA ARKIVA PER TE KUJTUAR!




 

Aug 25, 2011

Zbulime te Reja Nen-Ujore (continued)

Commemorative stamps issued by the Albanian Postal Service!

 













Rezultatet nga [ky] eksplorim i fundit i Qendres Shqiptare per Kerkime Detare kane marre  permasa boterore. Anija romake prane ujerave tona eshte e njezeta qe zbulohet ne 5-vjecarin e fundit. Ja se cfare thone mediat internacionale dhe ato ne vend [original link]:


















---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aug 22, 2011

Zbulime te Reja Nen-Ujore

Një anije 2100-vjeçare Romake është zbuluar prane gadishullit të Karaburunit bregdetin jugor të Shqipërisë nga ekipi shqiptar dhe ai amerikanSipas arkeologëve, zbulimi i kësaj anije 30 metra e gjatë dhe me më shumë se 300 amfora qeramike, hedh dritë të re mbi popullsinë e lashtë Ilire të bregdetit jugor dhe marrëdhëniet e saj tregtare në Mesdhe.
Dua te falenderoj z.Auron Tare per fotot e meposhtme.


Video:

*Vazhdoni te na ndiqni per me shume info.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aug 16, 2011

Featured Film | KANUN - Blood and Honour

The documentary KANUN-BLOOD AND HONOUR will be available for worldwide broadcasting in December 2011.

Original Title: Kanun il sangue e l'onore
International Title: Kanun-Blood and Honour
Genre: Social
Length: 52'
Year: 2011
Format: HD 16:9
Original Language: Italian | Albanian with Italian Voice Over
Subtitles: English
Color: Colore

Tagline:
This is the story of two Albanian men, Hil and Konto tied together by a bloody vendetta, they are forced to hide in their homes with their families for fear of being killed. Their stories are tied together by the Kanun, the oral and traditional Albanian law, from its origin up to its relations with the state laws.

Synopsis:

[english]

"KANUN-Blood and Honour tells the story of two men linked to the blood feud to explain the evolution of the Kanun, the Albanian customary law, even in its modern twists and in its relationship with state law. At the basis of the Kanun there are principles such as honor, loyalty, hospitality, equality, freedom and individual liability.
The main characters of the documentary are Hil Vila and Nok Nika, both residents in Rranxa, not far from Shkodra in Albania. The protagonists and their families are in blood feud but they currently live in two very different situations: Hil is a village head, his family is wealthy, while Nok's family is very poor. For a case of life, these two families are linked to the same third family. Hil, after 14 years of sending mediators for negotiations, finally managed to make peace with the offended family. Nok, however, has not obtained the reconciliation yet and he is 'ngujuar', forced to remain closed at home with his family, due to the fear of revenge by the other family. The direct consequences of this forced segregation are primarily the loss of employment, of social status, and the poverty. The only way to free himself from his domestic prison is to send a mediator to the offended family and plea pardon. Through the personal experiences of the two main characters and a series of auxiliary testimonies of mediators, peacemakers, Albanian intellectuals, scholars and people who simply help these families, we will tell the Kanun in its complexity and, above all, not only for his best-known aspect of blood vengeance."
[italian]

"Kanun: il sangue e l’onore racconta la storia di Hil Vila e Nok Nika, due uomini albanesi legati alla gjakmarrja, la vendetta di sangue. La gjakmarrja è una delle tante norme del Kanun, un codice molto antico che regolamenta la vita etico-sociale delle persone.
Secondo il Kanun l’integrità dell’onore è importante quanto la vita stessa. Non è raro infatti che sia un’offesa a provocare un’uccisione che, a sua volta, da inizio alla gjakmarrja. L’omicida “cade in sangue” con la famiglia dell’ucciso e, se tra le due parti non interviene la pace, inizia la faida. Chi non ottiene il perdono, assieme alla propria famiglia e ai parenti di linea maschile, diventa ‘ngujuar, inchiodato, ovvero costretto a rimanere chiuso in casa per paura di subire la vendetta della famiglia con cui è in sangue.
La famiglia di Hil si è macchiata dell’omicidio di Antonio Preka, è diventata ‘ngujuar e, dopo aver inviato mediatori per 14 anni, ha ottenuto il perdono. La famiglia di Nok, invece, colpevole di aver ucciso Ferdinand Preka, non ha ancora pacificato il sangue e, da oltre 11 anni, è costretta ad essere ‘ngujuar. Antonio e Ferdinand erano fratelli perciò i Vila e i Nika si sono trovati in sangue con la stessa famiglia.
Quando Hil e Nok sono diventati inchiodati, hanno sofferto molto per quest’isolamento forzato, si sono sentiti demoralizzati e qualsiasi aspetto della vita quotidiana è diventato difficile e complicato. Non potendo lavorare, hanno vissuto in una ristrettezza economica e in un’alienazione sociale che li ha segnati profondamente.
Questa vicenda s’interseca con il racconto di altri due personaggi che, da molti anni, svolgono il delicato ruolo di mediatori e, attraverso interminabili trattative, cercano di risolvere questi conflitti, portando la pace tra le famiglie in sangue. Il primo è Adem Isufi, pacificatore di fede musulmana, e l’altro Kol Tom Kola, pacificatore cattolico.
I racconti di questi quattro personaggi descrivono com’era il Kanun un tempo e com’è cambiato oggi, spiegando non solamente gli aspetti negativi, come il coinvolgimento in epoca recente di donne e bambini nelle vendette di sangue, ma raccontando anche i suoi fondamenti positivi, come il rispetto, l’onore e la nobiltà d’animo.
Attraverso le esperienze personali dei protagonisti e le testimonianze corollarie di altri mediatori, insegnanti e intellettuali albanesi, il documentario racconta il Kanun nella sua complessità, dalle origini al periodo della dittatura comunista, per arrivare fino ai suoi sviluppi moderni e al rapporto del codice con la legge statale.
"
Trailer:

Contact: Rebecca Basso
         c/o Running TV International Srl
         Via Terza Strada 2, 35129, Padova (Italy)
         Phone +39.049.7800537
         Fax +39.049.7800600
         Mail: programmi@runningtv.it

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- *For the original text go here.

Aug 13, 2011



MURI I BERLINIT NGRIHET SËRISH


Ndërsa ne po shkatërrojmë Piramidën, gjermanët, pas 20 vitesh po nisin të rindërtojnë Murin e Berlinit, kosto që ka vajtur deri tani 27 milionë euro. Jo vetëm për motive turistike, por, “simbolet” e së shkuarës duhet të mbahen të paprekura, para syve, që të mos përsëritet!

Asnjë mur si ai i Berlinit nuk ka arritur të mishërojë në mënyrë kaq unike konceptin e izolimit dhe ndarjes në gjithë historinë e kohës tonë. Këtë nëntor mbushen plot 22 vjet nga rënia e tij, e megjithatë, a ka mjaftuar kaq kohë për të mbyllur plagët, në mos, për t’i shëruar disi ato?!


Nga Berlini Neraida Sula

Rruga më e famshme në Berlinit lidhur me murin, quhet Bernauer Straße, në Berlin Mitte, një pjesë që mban veshur gjithë historinë e 28 viteve izolim nga perëndimi. Duke ecur përgjatë saj kupton se koha këtu nuk ka ngecur, por ka ecur me hapa tmerrësisht të ngadaltë. Nëse doni të shikoni si ka qenë Berlini gjatë ndarjes, shkoni në Bernauer Strasse. Nuk është habi që mes banorëve të vjetër të të kapë syri dhjetra grupe turistësh të impresionuar nga fryma tipike lindore e kësaj lagjeje me rrugë të asfaltuara pas luftës, me trotuarë dekoruar me pllaka tipike të realizmit socialist e pallate banimi 5 katëshe. Diku afër ka dhe një treg me gjëra të përdorura. Gjthçka të tregon se je në lindje. Kur Berlini u nda në dy pjesë, Bernauer Strasse do të kthehej në skenën e arratisjeve më të dhimbshme të gjithë historisë së Murit. Shumë prej dritareve të banesave që ishin rrethuar nga muri, binin në anën tjetër të rrugës, në zonën që i përkiste perëndimit, ndaj hedhja nga dritarja për t’i shpëtuar lindjes e për t’u futur në perëndim, u bë zgjedhja e shumë banorëve të kësaj rruge. Shumë prej tyre e paguan me jetë këtë arrati. Kuptohet që shumë shpejt dritaret u murosën dhe më pas këto ndërtesa u shembën. Megjithatë kaq mjaftoi që kjo rrugë të humbiste anonimatin mes toponimeve të shumta berlineze. Gjatë shëtitjes në Bernauer Strasse e ke të pamundur të mos mendosh se teksa në Tiranë po duan të zhdukin nga kujtimet tona Piramidën, gjermanët po rindërtojnë plagën e tyre më të madhe pas kampeve të përqëndrimit, Murin e Berlinit. Dhe kjo po ndodh pikërisht në këtë rrugë, ku që prej tetorit të kaluar u mor vendimi për ringritjen e murit. Ideja fillestare ishte të rindërtonin një pjesë shumë të vogël të murit në versionin e tij të parë, vendim që u kontestua ashpër nga opozita dhe opinoni publik. Tani që prej dhjetorit, qindra shufra alumini vazhdojnë të ngrihen pikërisht aty ku më parë rëndonin blloqe betoni të murit origjinal. Vargu i cili tani ka arritur gjatësinë e 1.2 km, i ka kushtuar qeverisë gjermane afro 27 milionë euro.

Megjithse gjithçka është gati për përurimin e tij më datë 13 gusht, shumë prej banorëve të qytetit rrudhin ende buzët për këtë shpenzim stratosferik. Një zonjë e moshë e cila sheh mendueshëm pjesën e rikonstruktuar thotë: “Nuk e kuptoj pse duhet ta rindërtojnë, vetëm ata që e kanë jetuar vetë mund ta kuptojnë rëndësinë e tij. Unë personalisht nuk dua ta shoh më, qoftë edhe kështu artistikisht me shufra hekuri”. Ndërsa një turiste e pytur për arsyen e vizitës shprehet: “Kam ardhur këtu t’i tregoj fëmijëve të mi historinë që ka jetuar populli im, meqënëse jam me origjinë gjermane. Sot këta thjesht habiten, por kur të rriten do ta vlerësojnë vizitën e murit”.

E megjithatë kjo pjesë e murit numëron afro 500 mijë vizitorë në vit, kjo ngase këtu ruhen ende me shumë kujdes 212 metra nga muri origjnal.

Por çfarë i shtyn këta qindra mijëra vizitorë që të shohin e të fotografojnë vetë objekte që i përkasin një të shkuare të dhimbshme. Kësaj pyetjeje i përgjigjet dr. Julia Obertreis, profesoreshë e Departamentit të Historisë në Universitetin e Freiburgut në Gjermani. – “Mendoj se kemi vërtetë shumë kujtime nga Muri i Berlinit, kujtime që siç e shihni ruhen ende gjallë. Tashmë edhe historia ka rënë pre e komercializimit, megjithatë këtu nuk ka asgjë të keqe. Ajo çka i shtyn njerëzit të shohin apo të prekin nga afër këto objekte është nevoja për t’u përballur personalisht me të kaluarën. Vetëm kështu ne e përtypim të kaluarën tonë dhe e zhveshim disi atë nga rëndesa dhe serioziteti që mund të ketë pasur.“

Muri ka rënë prej 22 vjetësh, por në një farë mënyre vazhdon të jetë ende aty. Arsyeja që i mban ende ngritur këto pjesë dhe që e shtyu qeverinë ta rindërtonte atë, është mëse e qartë… gjermanët nuk duan dhe nuk munden kurrsesi të harrojnë!

Asnjë mur si ai i Berlinit nuk ka arritur të mishëroje në mënyrë kaq unike konceptin e izolimit dhe ndarjes në gjithë historinë e kohës tonë. Këtë nëntor mbushen plot 22 vjet nga rënia e tij, e megjithatë, a ka mjaftuar kaq kohë për të mbyllur plagët, në mos, për t’i shëruar disi ato?!

50 vjet Berlinermauer

… Pasditen e 12 gushtit të 1961, në orën 16.00, Walter Ulbricht, udhëheqësi i Gjermanisë Lindore urdhëron mbylljen e kufirit. Të dielën në mesnatë ushtria, policia dhe forcat luftarake i japin udhë të ashtuquajturit “plan-izolimi” të qytetit. Ishte nata kur ata do të nisnin ndërtimin e një muri i cili do të ndante Berlinin në dy pjesë për më shumë se 28 vjet. Rrugët, hekurudhat, linjat e tramvajit dhe stacionet e metrosë pushuan së punuari. Madje me këtë rast nuk u kursyen as varrezat…

Deri mbrëmjen e 9 nëntorit të 1989, banorët e lindjes do të harronin sesi dukej pjesa tjetër e të njëjtit qytet… e qytetit të tyre, Berlinit.

Berlini i ndarë, para murit

Me përfundimin e Luftës së II-të Botërore, Berlini e pa veten të ndarë në katër zona nga fuqitë aleate. Shtetet e Bashkuara, Britania e Madhe dhe Franca zotëruan pjesën perëndimore të qytetit ndërsa Bashkimi Sovjetik mori pjesën lindore të tij, në të cilën do të themelonte Republikën Demokratike Gjermane, një emërtim tejet ironk për një regjim totalitar komunist.
Ndryshimi mes dy republikave gjermane ishte i dukshëm si drita e diellit. 2 doktrina brenda të njëjtit qytet, njëra anë si qendra e kapitalizmit e tjetra si shembull ideal i socializmit. Kufiri zyrtar me dy Gjermanive u vu në 1952, e megjithatë kjo nuk i ndaloi qindra qytetarë të lindjes ta kalonin çdo ditë këtë kufi, të zhgënjyer e të pashpresë nga standardi i jetës, mungesa e lirisë dhe shtypja e regjimit. Emigrimi masiv që ndodhi deri në 1961 bëri që Gjermania Lindore të humbiste më shumë se 2.5 milionë prej qytetarëve të saj. Mes tyre shumë personalitete, artistë e shkrimtarë të cilët në dëshëpërim braktisnin vendin e tyre nga pamundësia për të bërë kompromis me sistemin.

Gjetur ngushtë në këto rrethana, me qytetitn që boshatisej dita-ditës, Bashkimi Sovjetik vendosi që jeta e qytetarve të RDGJ-së të ndryshonte brenda një nate.

Duke u gdhirë 13 gushti i 1961-it, kamionë plot me ushtarë dhe punëtorë ndërtimi do të pushtonin Berlinin Lindor. Teksa i gjithë qyteti flinte, ekipet e punës nisën bllokimin e të gjitha rrugëve që të lidhnin me Berlinin Perëndimor. Do të hapeshin menjëherë gropa ku do të pozicionoheshin blloqe betoni dhe kulla të larta vrojtimi. Një mur teli me gjemba do të ishte kufiri provizor i të ashtuqujturit “Muri i turpit” apo “Perdja e hekurt”që do të ndante Lindjen nga Perëndimi gjatë Luftës së Ftohtë.

Mëngjesin e ditës tjetër, berlinezët do të zgjoheshin në një qytet të izoluar. Linjat e telefonit ishin këputur. Kufiri virtual tani ishte ngurtësuar. Ata i përkisnin Lindjes, Perëndimi për ta ishte i ndaluar.

Ata nuk do të mund ta kalonin më kufirin për të parë opera, teatër apo ndonjë ndeshje futbolli në Perëndim. Por ajo çka rëndoi më shumë ishte fakti se 600 mijë punonjës hoqën dorë nga puna e tyre në pjesën tjetër të qytetit. Familje, miq e të afërt nuk do të mund ta takonin më njëri-tjetrin. Kushdo që natën e 13 gushtit fjeti në atë anë të Berlinit, do të ngecte aty për më shumë se 2 dekada.

Muri i madh i Berlinit

Muri i Berlinit në përfundim të tij do të shtrihej në një gjatësi prej më shumë se 160 km. Ai kalonte përmes qendrës, duke mbështjellë pjesën perëndimore e duke veçuar totalisht atë lindore. Megjithatë, përgjatë historisë së tij 28 vjeçare, Muri i Berlinit pësoi ndryshime të mëdha. Në fillmi nisi si një mur ndërtuar nga shtylla betoni dhe një rrjetë teli me gjemba. Kjo zgjati vetëm për pak ditë pasi menjëherë do të shfaqeshin blloqe të rënda betoni të cilat veç kufirit, tashmë izolonin edhe pamjen.

Dy variantet e para të murit (teli me gjemba dhe blloqet e betonit) do të zëvendësoheshin nga një i tretë në 1965. Ky version përbëhej nga mure të larta betoni përforcuar me shufra të trasha hekuri.

Verisoni i katërt dhe ai final i Murit të Berlinit u ndërtua mes 1975-ës dhe 1980-ës. Ishte padyshim shumë i sofistikuar dhe i sigurtë. Pllaka e betonit tani ishin 3.6 m të larta dhe 1.2 m të gjera. Veç kësaj edhe i gjithë sistemi i sigurisë u perfeksionua. U ndërtuan mure brenda murit ekzistues, veç rojeve të zakonshme muri patrullohej nga ushtarë me qen kufiri. Terreni rrotull tij u shtrua me rërë që të dalloheshin gjurmët e këmbëve kur kishte lëvizje, muri u vesh me tela tensioni të lartë, u rrit numri i kullave të vrojtimit, sikurse u ndërtuan dhe dhjetra bunkerë. Së fundmi territori rreth kufirit u kthye në një fushë të minuar.

Checkpoint Charlie

Pas gjithë këtyre përforcimeve e masave parandaluese ishte totalisht e pamundur kapërcimi i murit. Megjithatë ndërtimi i pikave zyrtare të kalimit, ishte i pashmangshëm. Këto pika kalimi kufitar të quajtura “Checkpoints” ishin e vetmja rrugë lidhëse e komunikimi mes dy anëve të qytetit. Vizitat zyrtare apo ato turistike do të kalonin nëpër këto pika kontrolli me një leje të posaçme.

Mes 8 pikave kufitare, më e famshmja ishte “Checkpoint Charlie” vendosur në kufirin që ndante lindjen dhe perëndimin në rrugën Friedrichstrasse. Checkpoint Charlie u bë pikëkalimi kryesor i forcave aleate, diplomatëve apo vizitorëve të huaj që shkonin në pjesën tjetër të qytetit. Pas shembjes së murit, Checkpoint Charlie u kthye në simbolin e Luftës së Ftohtë e njëkohësisht edhe në një prej atraksioneve më të medha turistike të Berlinit. Sot në këtë zonë gjendet “Museum Haus am Checkpoint Charlie”, Muzeu i Murit, ku pika e mërparshme kufitare është rindërtuar gati në verisonin e saj origjinal.

Viktima të Murit

100,000 qytetarë të RDGJ u përpoqën të kalonin kufirin mes 1961 dhe 1988.

600 prej tyre u vranë nga rojet kufitare apo vdiqën gjatë përpjekjeve për t’u arratisur. Shumë u mbytën, pësuan aksidente fatale apo u vetëvranë pasi nuk arritën ta kalonin murin.

136 prej viktimave janë qëlluar në mur.

18 vjeçari Peter Fechter u qëllua brenda gardhit të murit në 17 gushtin e vitit 1962 dhe u la aty për mëse një orë, në pamundësi për t’u ndihmuar nga njeri, pasi ish goditur në tokën e askujt. Vetëm pasi i riu dha shpirt nën sytë e të gjithëve, forcat sovjetike vendosën të tërhiqnin trupin e pajetë.

1065 kryqe gjenden sotpranë pikës kufitare Checkpoint Charlie, të cilët përfaqësojnë viktimat e rëna gjatë periudhës se Murit. Mes tyre lexohet edhe emri i Peter Fechter.

Muri në numra

Gjatësia e kufirit me Berlinin Perëndimor155 km
Kufiri brenda qytetit43 km
Kufiri mes Berlinin Perëndimor dhe RDGJ (unaza e jashtme)112 km
Pika kufitare8
Kulla vrojtimi302
Bunkerë20
Patrulla me qen kufiri259
Fortesa kundër automjeteve105,5 km
Kabllo tensioni të lartë dhe sinjalizues127,5 km

_____________________________________________________________________________________

Botuar në gazetën Shekulli, Dt. 13.08.2011

Aug 12, 2011

Studim i Syrit te Kalter | Blue Eye Survey


Qendra Shqiptare e Kërkimeve Detare (The Albanian Center for Marine Research) ne 29 korrik 2011 kreu një studim shkencor të Syrit te Kaltër. Kjo perpjekje ishte nje bashkëpunim i Investigimit & Rjetit Kerkues te Arkeologjise se Shpellave (CAIRN), nje organizate jofitimprurëse që specializohet ne përdorimin ritual te shpellave në mbarë botën, si dhe Fondacionit RPM Nautical. Ka shumë mite dhe tregime rreth Syrit te Kaltër qe sugjerojne se burimi ka qene një pike e rëndësishme kulturore në të kaluarën.

Arkeologu nënujor i CAIRN Peter Campbell dhe biologu nga Universiteti i Uashingtonit dr. Derek Smith u zhyten për të ekzaminuar një buzë shkëmbi njëzet metra thelle, qe mund te tregoje tamam potencialin arkeologjik te Syrit te Kaltër ne perdorimet rituale deri me sot, si dhe për të filluar dokumentimin e florës dhe faunës ne kete burim.

Projekti ishte një sondazh fillestar i suksesshëm, per te demonstruar nese kerkimet nenujore jane te mundshme ne burimet shqiptare, si dhe per te pare nese ky burim përmban materiale të rëndësishme arkeologjike. Shpresohet qe e ardhmja do të sjellë një studim afatgjatë te burimeve ne mbare Shqiperine per te eksploruar se si shqiptarët e lashtë dhe ata modernë i përdorin shpellat nënujore.

Syri i Kaltër do të jetë fokusi i një letre qe do ti paraqitet Shoqërisë për Arkeologjinë Amerikane vitin 2012. Informacione të mëtejshme do të jepen faqen e internetit të Qendrës Shqiptare se Kërkimeve Detare.

Ja disa foto nga ky kerkim.

*Falenderoj Auron Expeditions per te gjitha materialet ne kete artikull.
*Per me shume info, lexoni me poshte press release nga Qendra Shqiptare e Kerkimeve Detare (The Albanian Center for Marine Research).
*Eksplorimet dhe zbulimet me te fundit te kesaj qendre mund t'i ndiqni ne websitin e mesiperm, ne Facebook (ketu & ketu) dhe ne YouTube (ketu).

Blue Eye Survey Press Release
The Albanian Center for Marine Research conducted a scientific survey of the Blue Eye spring on 29 July 2011. The research design was a collaborative effort with the Cave Archaeology Investigation & Research Network (CAIRN), a nonprofit that specializes in ritual cave use around the world, and with support from RPM Nautical FoundationThere are many myths and stories surrounding the Blue Eye, suggesting the spring was an important cultural center in the past. CAIRN head underwater archaeologist Peter Campbell and University of Washington Biology PhD candidate Derek Smith dove to examine a ledge at twenty meters to examine the potential of the Blue Eye for archaeological evidence of ritual use through the centuries and to begin documenting the flora and fauna associated with the spring system.

The thousands of years of cultures in Albania’s rich history have left an imprint underwater that is still being discovered. This includes underwater caves such as the Blue Eye spring. The spring would have been an important feature in the ancient landscape. People from the Stone Age through modern times would have come to use the spring as a water source and perhaps for rituals and religious purposes. The proximity of the spring to ancient cities, such as Butrint, suggests it might have been a ritual center since similar spring sites are found in France and Italy. The rituals usually honored a god or goddess and included ritual “sacrifice” of wine, tools, or animals. In modern times, people still use springs in similar ritual manners, throwing items like coins into them for luck.
According to groundwater specialists from Tirana, the Blue Eye has an average flow of eighteen cubic meters per second. This massive discharge makes diving difficult and dangerous. In fact, the current is so strong that small rocks are easily pushed up and out of the spring. Scuba diving is potentially dangerous in calm water conditions, but the risks increase greatly entering underwater caves, especially ones with heavy current. Descending against the current is difficult; the force of the water can actually press on the scuba mouthpiece and cause air to flow freely out, losing precious air. Exiting the cave is the most dangerous part of the dive. Increasing water pressure has a number of detrimental effects on human physiology as well as the air. If a diver was taken by the current and rapidly carried to the surface, decompression illness or even death could occur. The scientists on this project were fortunate to have an accurate map of the Blue Eye made by previous divers, thus helping them prepare for the cave’s terrain. The map shows a near straight drop to twenty meters where the spring has a ledge before continuing downward on its southern side. This ledge is located perfectly to be a catchment area for any artifacts coming down from above, which made it the target for the survey.

Evidence of humans depositing items into the spring can be found from one to twenty meters. However, the greatest amount of artifacts was found at the ledge. The vast majority of items were modern, such as broken glass, concrete, and iron pieces. There was potential evidence of older use, such as wood and animal bones. One bone showed evidence of cooking, which could point to ancient sacrifice where a feast would be prepared and animals killed in the honor of a deity. The ledge certain was successful as a catchment area, but the strong current likely prevents many items from drifting down without being forced back out. Future research may find other springs that have less flow and better preserved evidence of ancient peoples. The interdisciplinary team used only non-invasive methods to document the cave, leaving everything in situ for future visitors and researchers to see for themselves.

The information that was gathered will be used to measure the feasibility of future scientific cave diving in Albania and exploring how people use caves ritually, both in the past and the present. The Blue Eye will be the focus of a paper presented to the Society for American Archaeology in 2012. Further information will be shared on the Albanian Center for Marine Research website. The project was a successful initial survey, demonstrating the feasibility of diving Albanian springs and showing this spring could contain significant archaeological material. The survey revealed why strong oral traditions have persisted about the spring over the centuries. It is hoped the future will bring a long-term survey mapping Albania’s springs, exploring how ancient and modern Albanians use underwater caves.